CZASY

 

Czas przeszły „niedokonany” – Pretérito Imperfecto


 

-ar

 

-er

 

-ir

 

yo

-aba

-ía

-ía

-abas

-ías

-ías

ella

-aba

-ía

-ía

nosotros

-ábamos

-íamos

-íamos

vosotros

-abáis

-íais

-íais

ellas

-aban

-ían

-ían

np.

cantar

(śpiewać)

 

beber

(pić)

 

vivir

(mieszkać)

 

yo

cantaba

bebía

vivía

cantabas

bebías

vivías

ella

cantaba

bebía

vivía

nosotros

cantábamos

bebíamos

vivíamos

vosotros

cantabáis

bebíais

vivíais

ellas

cantaban

bebían

vivían



 




Używany do:

- opis rzeczy i sytuacji w przeszłości, które nie są konkretnie zdefiniowane (nie ma dokładnych dat)

- opis sytuacji w przeszłości powtarzających się

- opis sytuacji przeszłych przerwanych przez inne sytuacje

- opis wyglądu i zachować osób lub rzeczy w przeszłości

- forma grzecznościowa wyrażania próśb

np.       Cuando era pequeño nadábamos mucho en el rio y nunca trabajábamos.

(Kiedy byłem młody dużo pływaliśmy w rzece i nigdy nie pracowaliśmy.)

 

            Cuando era joven hacía deporte.

            (Kiedy byłem młody uprawiałem sport.)

 

            El año pasado trabajaba en una empresa internacional.

            (W zeszłym roku pracowałem w międzynarodowej firmie.)

 

            Ayer en la fiesta bailaba con una chica muy simpática y de repente alguién me golpeó.

            (Wczoraj na imprezie tańczyłem z sympatyczną dziewczyną i nagle ktoś mnie uderzył.)

 

            Su abuelo era alto, tenía barba y fumaba pipa.

            (Jego dziadek był wysoki, miał brodę i palił fajkę.)

 

            Quería otra taza de café.

            (Chciałem jeszcze jedną filiżankę kawy.)

 

Niektóre wyrażenia często charakterystyczne dla Pretérito Imperfecto:

antes

(wcześniej, przedtem)

entonces

(wtedy)

a veces

(czasem)

de vez en cuando

(czasami)

cada lunes

(w każdy poniedziałek)

todos las días

(codziennie)


Odmiana nieregularna:

 

 

yo

él

nosotros

vosotros

ellos

być

ser

era

eras

era

éramos

erais

eran

iść

ir

iba

ibas

iba

íbamos

ibais

iban

widzieć

ver

veía

veías

veía

veíamos

veíais

veían



Czas przeszły „dokonany” – Pretérito Indefinido

 

-ar

 

-er

 

-ir

 

yo

-aste

-iste

-iste

ella

-ió

-ió

nosotros

-amos

-imos

-imos

vosotros

-asteis

-isteis

-isteis

ellas

-aron

-ieron

-ieron

np.

hablar

(mówić)

 

comer

(jeść)

 

vivir

(mieszkać)

 

yo

hablé

comí

viví

hablaste

comiste

viviste

ella

habló

com

viv

nosotros

hablamos

comimos

vivimos

vosotros

hablasteis

comisteis

vivisteis

ellas

hablaron

comieron

vivieron



 

 



Używany do:

- opis czynności dla konkretnego czasu w przeszłości

- opis czynności zakończonej w przeszłości i bez związku z chwilą obecną

np.       Ayer tueve el accidente.

            (Wczoraj miałem wypadek.)

 

            Miguel de Carvantes murió en 1616.

(Miguel Cervantes umarł w 1616.)

 

El lunes pasado vi a Jaime en el dentista.

(W zeszły poniedziałek widziałem Jaime u dentysty.)

 

Cuando me bañaba entró el ladrón.

(Kiedy się kąpałem wszedł złodziej.)

 

Niektóre wyrażenia często charakterystyczne dla Pretérito Indefinido:

ayer

(wczoraj)

ayer por la mañana

(wczoraj rano)

anoche

(zeszłej nocy)

anteayer

(przedwczoraj)

la semana pasada

(w zeszłym tygodniu)

el mes pasado

(w zeszłym miesiącu)

el año pasado

(w zeszłym roku)

el otro día

(pewnego razu)

ese/aquel día

(tamtego dnia)

el lunes

(w poniedziałek)

en 1939

(w 1939)

hace tres meses

(trzy miesiące temu)

haces dos año

(dwa lata temu)


Odmiana nieregularna:

 

 

yo

él

nosotros

vosotros

ellos

być

ser

fui

fuiste

fue

fuimos

fuisteis

fueron

iść

ir

fui

fuiste

fue

fuimos

fuisteis

fueron

dać

dar

di

diste

dio

dimos

disteis

dieron

być

estar

estuve

estuviste

estuvo

estuvimos

estuvisteis

estuvieron

mieć

tener

tuve

tuviste

tuvo

tuvimos

tuvisteis

tuvieron

być

haber

hube

hubiste

hubo

hubimos

hubisteis

hubieron

chodzić, iść

andar

anduve

anduviste

anduvo

anduvimos

anduvisteis

anduvieron

kłaść

poner

puse

pusiste

puso

pusimos

pusisteis

pusieron

móc

poder

pude

pudiste

pudo

pudimos

pudisteis

pudieron

proponować

proponer

propuse

propusiste

propuso

propusimos

propusisteis

propusieron

produkować

producir

produje

produjiste

produjo

produjimos

produjisteis

produjeron

chcieć

querer

quise

quisiste

quiso

quisimos

quisisteis

quisieron

przychodzić

venir

vine

viniste

vino

vinimos

vinisteis

vinieron

wiedzieć, znać

saber

supe

supiste

supo

supimos

supisteis

supieron

robić

hacer

hice

hiciste

hizo

hicimos

hicisteis

hicieron

powiedzieć

decir

dije

dijiste

dijo

dijimos

dijisteis

dijeron

przynosić

traer

traje

trajiste

trajo

trajimos

trajisteis

trajeron

prowadzić (auto)

conducir

conduje

condujiste

condujo

condujimos

condujisteis

condujeron

tłumaczyć

traducir

traduje

tradujiste

tradujo

tradujimos

tradujisteis

tradujeron

spać

dormir

dormí

dormiste

durmió

dormimos

dormisteis

durmieron

umierać

morir

morí

moriste

murió

morimos

moristeis

murieron

kłamać

mentir

mentí

mentiste

mintió

mentimos

mentisteis

mintieron

prosić

pedir

pedí

pediste

pidió

pedimos

pedisteis

pidieron

służyć

servir

serví

serviste

sirvió

servimos

servisteis

sirvieron

czuć się

sentirse

me sentí

te sentiste

se sintió

nos sentimos

os sentisteis

se sintieron

ubierać

vestir

vestí

vestiste

vistió

vestimos

vestisteis

vistieron

śmiać się

reírse

me reí

te reíste

se rió

nos reímos

os reísteis

se rieron

czytać

leer

leí

leíste

leyó

leímos

leísteis

leyeron

słyszeć

oír

oíste

oyó

oímos

oísteis

oyeron

 

Czas przeszły „perfekt” - Pretérito Perfecto

<haber> + participio

Używany do wyrażania wydarzeń dokonanych, które mają związek z aktualnym momentem, lub które miały miejsce przed chwilą lub miały się wydarzyć, lub które się wydarzyły wcześniej i mają związek z aktualną sytuacją. Podobnie jak Present Perfect.

np.       He hecho las compras.                                             (Zrobiłem zakupy.)

            Este invierno ha nevado mucho en las montañas.   (Tej zimy padało dużo śniegu w górach)

            Todavía no he acabado.                                           (Jeszcze nie skończyłem.)

            Ya lo he hecho.                                                         (Już to zrobiłem.)

            Nosotros nos hemos quedado en casa este fin de semana.  (Zostaliśmy w domu w ten weekend.)

 

Niektóre wyrażenia często charakterystyczne dla Pretérito Perfecto:

hoy por la mañana

(dzisiaj rano)

hoy por la terde

(dzisiaj po południu)

hoy por la noche

(dzisiaj wieczorem)

esta semana

(w tym tygodniu)

este mes

(w tym miesiącu)

este verano

(tego lata)

este fin de semana

(w ten weekend)

todavía, aún

(jeszcze)

ya

(już)